က်န္းမာေဘးကင္းေရာဂါရွင္း ဖို႕ အစားအစာ ေရြးခ်ယ္စားစို႕

စား၀တ္ေနေရး
စား၀တ္ေနေရး တဲ့ ။

            လူတစ္ေယာက္အသက္ရွင္ ရပ္တည္ဖို႕ အဓိက အေၿခခံအခ်က္ထဲမွာ အစား ဆိုတာထိပ္ဆုံးကပါ ။ကိုယ္ခႏၶာက်န္းမာဖို႕ အတြက္ အစားအေသာက္အဟာရ နဲ႕ ေထာက္ပံ့ရပါတယ္ ။

က်မတို႕ ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ့ ေမေမက အစာ လဲေဆး၊ ေဆးလဲအစာ ၿဖစ္ေအာင္စားရမယ္ လို႕အၿမဲေၿပာေလ့ရွိပါတယ္ ။ တကယ္လဲ ေမေမ က  မိသားစု အတြက္ အစားအေသာက္ကို သူလက္ကိုင္ၿပဳထားတဲ့ အဲဒီေဆာင္ပုဒ္အတိုင္း စီမံကၽြးေမြးခဲ့ပါတယ္ ။
- ရာသီစာေတြပဲ စားရမယ္ ။
ဥပမာ လိမ္ေမာ္သီးမ်ားဟာ ေဆာင္းတြင္းမွာမွ ေပါေလ့ရွိတယ္။ ေမေမ က က်မတို႕ကို အဲဒီခ်ိန္မွာမွ ၀ယ္ေကၽြးပါတယ္ ။ မိုးတြင္းမွာ တခါတေလ သူမ်ားေတြစားေနတာ ေတြ႕လို႕က်မ ပူဆာရင္ ၀ယ္မေကၽြးပါဘူး ။ ေစ်းၾကီးလို႕ ၀ယ္မေကၽြးခ်င္တာဆိုၿပီး ႏွဳတ္ခမ္းစူေနတဲ့ က်မကို
" မဟုတ္ဘူး သမီးရဲ႕ ၊ အသီးအႏွံဆိုတာ ရာသီေပၚမွ စားရတယ္။ ေစာၿပီး မွည့္ေနတယ္ဆိုတာ သဘာ၀မဟုတ္ဘူး ။ ဒီလို ေစာမွည့္ေအာင္ သူတို႕ ဘာေဆးေတြသုံးထားလဲ ၊ ဘယ္လိုအားေဆးေတြ ထည့္ထားတယ္ဆိုတာ ကိုယ္မသိႏိုင္ဘူး ။ ဒါေၾကာင့္ မစားသင့္ဘူး "
အဲလို လဲ စိတ္ရွည္ လက္ရွည္ ရွင္းၿပေလ့ရွိပါတယ္ ။


မီးဖို ထဲမွာ ေမေမ ဟင္းခ်က္လို႕ က်မ ကူၿပီ ဆိုရင္ ေမေမ က ဟင္းအတြဲေတြအေၾကာင္း ေၿပာၿပပါေသးတယ္ ။
" မွ်စ္ခ်ဥ္ဆိုတာ အပူဓါတ္ ေလ ၾကက္သားဆိုတာလဲ ပူတဲ့ဓါတ္ရွိတယ္ ။ အဲဒီေတာ့ တြဲမခ်က္ဘူး ။ ၀က္သားက ေအးတဲ့ဓါတ္ ဒီေတာ့ မွ်စ္ခ်ဥ္ နဲ႕ ၀က္သားတြဲလိုက္ေတာ့ အဆင္ေၿပသြားတာေပါ့ ။ သမီးတို႕ ၾကိုက္သေလာက္စား ဗိုက္နာတာ ရင္ပူတာ မၿဖစ္ေတာ့ဘူး "
" မွိဳ ဆိုတာ စားေကာင္းတဲ့မွိဳၿဖစ္ပါေစ အဆိပ္အေတာက္ ေတာ့ ရွိတာပဲ ဒါေၾကာင့္ ကန္းစြန္းရြက္ ေလးနဲ႕ တြဲေၾကာ္ထားတာ ၊ မွိဳကပိုစားေကာင္းတယ္ဆိုၿပီး မွိဳခ်ည္းပဲ မစားနဲ႕ေနာ္ "


အညာေနပူပူ ေက်ာင္းကၿပန္လာလို႕ ေခၽြးသီးေခၽြးေပါက္ေတြက် ေနတဲ့က်မတို႕ကို သြား  သြား ကေလးေတြ မက်ီးေဖ်ာ္ရည္ ေလး ေသာက္ ၊ မရွိရင္လဲ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ၾက ဓါတ္ဆားထုတ္ေလးေဖာက္ထည့္ေပး အဲလိုလဲ ဂရုစိုက္ပါေသးတယ္။

ေနာက္ၿပီး ေတာ္ရုံ ဆို မီးဖိုေခ်ာင္ေဆးနဲ႕ ကုေသးတယ္ ။
ေခ်ာင္းတဟြတ္ဟြတ္ဆိုးေနရင္ ေနာက္ေဖးသရက္ပင္မွာ ႏြယ္တက္ေနတဲ့ ကြမ္းရြက္ကိုခူး ေရေသခ်ာေဆးၿပီး ေရေႏြးပူပူထဲထည့္ လ်က္ဆားေလးနဲ႕ ေသာက္ခိုင္းတာတို႕ ။
ကို္ယ္ေလးေငြ႕ေငြ႕ပူလာရင္ ေရေသာက္ ေရေသာက္ ရွဴးမ်ားမ်ားေပါက္မွ ဆိုတာတို႕ ..........နဲ႕
တကယ္ပါ က်မ တို႕ မိသားစုေလးဟာ ေဆးရုံေဆးခန္း နဲ႕ အေတာ့္ကို ကင္းခဲ့တာပါ ။



အခုေခတ္မွာေတာ့ က်မတို႕ ငယ္ငယ္တုန္းကနဲ႕မတူေတာ့  ။
အစားအစာေတြမွာလဲ အမ်ိဳးမ်ိဳး ။
ပုံမွန္ သဘာ၀ ထြက္တာေတြ အၿပင္ Preserve food ေတြကလဲ အမ်ားၾကီး ၊ ကမၻာၾကီးက လုံးသထက္ လုံးလာေတာ့  ႏိုင္ငံတကာ က အစားအစာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကလဲ လက္လွမ္းမွီလာၾကသည္ ။ ေနာက္ လူေတြက ခံတြင္းအလိုအတြက္ အရသာတင္မက မ်က္စိအၿမင္လွတာ ပဒါသ ၿဖစ္တာေတြပါ ေရြးခ်ယ္စားလာၾကတယ္။


ေခတ္ အရ ဒါေတြ နဲ႕ ကင္းကြာလို႕ေတာ့မရႏိုင္ သို႕ေသာ္ ကိုယ့္၀မ္းထဲ ထည့္ဖို႕ အစာ ကို ကိုယ္ပိုင္ဗဟုသုတ နွင့္ ေရြးခ်ယ္ရမည္ေပါ့ ။ 
ဟုတ္ၿပီ ။ ဘယ္လို ဗဟုသုတ ေတြ ရွိဖို႕လိုမလဲ? ဘာေတြကို နားလည္ဖို႕ လိုမလဲ ? ...................

Food Safety (http://burma.irrawaddy.org/%E1%81%80_consumer-rights/2013/02/22/34419.html)
Food Safety ဆိုတဲ့သေဘာက စားၿပီးရင္ လူခႏၶာကိုယ္ကို အႏၲရာယ္ မျဖစ္ေစရဘူး။ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္တာက ႏွစ္မ်ိဳး႐ွိတယ္။
Acute ဆိုတာက စားၿပီးရင္ ခ်က္ခ်င္း ျဖစ္တာ၊ အခုစား အခုေသသြားတယ္၊ မူးေမ့သြားတယ္၊ ေဆး႐ံုတင္ လိုက္ရတယ္ ဆိုရင္ Actue လို႔ေခၚတယ္။
ေနာက္တမ်ိဳးက်ေတာ့ Chronic လို႔ေခၚတယ္။ Chronic ဆိုတာက နာတာ႐ွည္၊ဥပမာဗ်ာ၊ ဆိုးေဆးပါတဲ့ အစားအစာကို စားမယ္၊ တခ်ိဳ႕ဆိုးေဆး ေတြက တားျမစ္ထားတဲ့ ဆိုးေဆးေတြ၊ အစားအစာ တိုင္းမွာ ဆိုးေဆး ပါေပမယ့္ သူ႔မွာ ကန္႔သတ္ထားတဲ့ limit ႐ွိတယ္။ ခြင့္မျပဳတဲ့ ဆိုးေဆးကို စားမိတဲ့အခါမွာ အသည္းနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ တို႔၊ တျခား ကိုယ္တြင္း အဂၤါေတြမွာ သြားစုၿပီးေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္တာ။ သူက ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ျဖစ္တာ၊ ခ်က္ခ်င္း မေသဘူး။ အဲဒါကို Chronic လို႔ေခၚတယ္။ အသည္းေရာင္တယ္တို႔၊ အသည္း အဆီဖံုးတယ္တို႔ ဆိုတာ ျဖည္းျဖည္္းခ်င္း အဆိပ္သင့္ၿပီးမွ ျဖစ္တာ။ စားအုန္းဆီေတြ စားမယ္ဗ်ာ၊ မေကာင္းတဲ့ ဆီေတြ စားမယ္ဗ်ာ၊ အသည္းက မေခ်ဖ်က္ႏိုင္ေတာ့၊ အဲဒီမွာ စုေနေတာ့ ၾကာရင္ အဆီဖုံးလာတယ္၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာမွာ သြားပိတ္ဆို႔တဲ့ အခါက်ေတာ့ ႏွလံုးေသြးက ေကာင္းေကာင္း မလွည့္ပတ္ႏိုင္ ေတာ့ဘူး။ ႏွလံုးႂကြက္သားမွာ အဆီ မ်ားလာရင္ ႂကြက္သားက မညႇစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။


     ဒီေတာ့ ဘယ္လိုအစားအစာေတြဟာ ဘာအႏၲရာယ္ ရွိႏိုင္တယ္ဆိုတာ ေတြးၾကည့္ရေအာင္ ေနာ္ ။
အသီးအရြက္မ်ား ။   ။
အသီးအရြက္ စားတာပိုေကာင္းတယ္ က်န္းမာတယ္ မ်ားမ်ားစား လို႕ ေၿပာၾကတယ္ ။
တကယ္လား ။ သဘာ၀ ေအာ္ဂဲနစ္သီးႏွံေတြ ကေတာ့ ဟုတ္မွာပါ ။ ေစ်းကြက္မွာ ေရာင္းတန္း၀င္ေတြက ေရာ ...
ေစ်းထဲမွာ သန္သန္စြမ္းစြမ္းအစိမ္းေရာင္ဖားဖား မုန္ညင္းေတြ ကန္စြန္းေတြ ရုံးပေတသီး ငရုတ္သီးေတြ ...
ပိုးေပါက္ရာမပါေအာင္ ေဆးၿဖန္းရပါတယ္ ။ ရုံးပေတသီး ငရုတ္သီးဆို ပရြက္ဆိတ္အရမ္းၾကိဳက္ပါတယ္ ။ ေဆးၿဖန္းကို ၿဖန္းရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေဆးၿဖန္းတဲ့သူေတြရဲ႕ အသုံးၿပဳတဲ့ ေဆး နဲ႕ ပမာဏကို က်မတို႕ မခန္႕မွန္းႏိုင္ပါဘူး ။ ဒါဆုိ ေသခ်ာ ေရကို ႏွစ္ထပ္ သုံးထပ္ေဆးရပါမယ္ ။
တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဆားေလးထည့္  အသီးအရြက္ေတြကို ခနစိမ္ေၿပာၾကတယ္။ က်မ အတြက္ေတာ့ အဲလိုဆို အခ်ဥ္ဓါတ္ေလးနည္းနည္းပါလာေတာ့ ေၾကာ္စားရင္ အရသာမၾကိဳက္ေတာ့ဘူး ။

တစ္ခါ လူၾကိဳက္မ်ားတဲ့ သီးေမႊးငွက္ေပ်ာသီး ...။ က်မ တို႕ အိမ္မွာစိုက္ၿပီး ေရာင္းဖူးပါတယ္ ။ သူက အုပ္ေဆးမထည့္ရင္ အ၀ါေရာင္သန္းတဲ့ လွပတဲ့အေရာင္မရႏိုင္ပါဘူး ။ က်မ တို႕မွာ ကိုယ့္ၿခံထြက္ ငွက္ေပ်ာသီးေလး ေရာင္းခ်င္လို႕ ရင့္လာရင္ အခိုင္ခုတ္ အုပ္ထား မွည့္လာရင္ အစိမ္းေရာင္ ၊ ဒါ့အၿပင္ မွည့္ရင္ အညွာတန္းေၾကြ ေတာ့ ေရာင္းပန္းတကယ္မလွပါဘူး ။ အ၀ါေရာင္ၿဖစ္ေအာင္ ၊ အညွာမေၾကြပဲ မွည့္ေအာင္ ေဆးသုံးကို သုံးရပါတယ္။ ေဆးအတိုင္းအတာ ပမာဏ နဲ႕ သူ႕ရဲ႕ဓါတုပါ၀င္မွဴေတြကိုေတာ့ မသိခဲ့ပါဘူး ။
ဒါဟာ က်မ တို႕ ၿမန္မာႏိုင္ငံမွာတင္မဟုတ္ပဲ စကၤာပူက ငွက္ေပ်ာသီးဆိုလဲ ဒီအတိုင္းပါပဲ ။ သူတို႕ အုပ္ေဆးနဲ႕မို႕သာ ဒီလို၀ါ၀င္းတာပါ ။

အသား၊ ငါးေတြမွာ ဆိုလဲ ၀က္ေတြကို အေကာင္ၾကီးေအာင္ ေဆးေကၽြးတာ ၊ ၾကက္အေသကို ေဆးထိုးပိုက္နဲ႕ ေရထည့္တာ ၊ငါးေတြကို မပုပ္ေအာင္ အေရာင္စိမ္းၿပီး လတ္ေနတယ္ထင္ရေအာင္ မဲနယ္ၿဖန္းတာ ...ဒါေတြဟာ ေရာင္းသူဘက္က သူတို႕အဆင္ေၿပေအာင္ လုပ္ၾကတာေတြပါ ။
"ကိုယ္ ကိုတိုင္မွ မစိုက္ႏိုင္တာ ၊ ကိုယ္မွ မေမြးနို္င္တာ သူတို႕ ေရာင္းတဲ့ အတိုင္း၀ယ္ရတာေပါ့ "  အဲလို ေတြးေလ့ ေၿပာေလ့ ရွိပါတယ္ ။ အဲဒါ ဟာ အမွန္ မဟုတ္ပါဘူး ။ ကိုယ္လက္ခံတာသာၿဖစ္ပါတယ္ ။
ကိုယ္က လက္မခံဘူး လက္မခံခ်င္ဘူးဆို ဘာလုပ္ၾကမလဲ ...

အရင္ဆုံး မ၀ယ္ပဲေနပါ ။
ဒီၾကက္သား ေရေတြအမ်ားၾကီးထိုးထားတယ္ ၊ ငါးပုစြန္ေတြ ပုံမွန္ထက္အရမ္းစိမ္းေနတယ္တို႕သံသယ ရွိရင္ မ၀ယ္ပါနဲ႕ ။ အသီးအရြက္ လဲ အဲလိုပါပဲ ပုံမွန္ထက္ပိုၿပီး ထြားေနမယ္ စိမ္းလန္းေနမယ္ဆိုရင္ သဘာ၀ မဟုတ္ႏို္င္ေတာ့ဘူး။ ဟိုမုန္းအားေဆးေတြ ပိုးသတ္ေဆးေတြအေၿမာက္အမ်ားသုံးထားမယ့္ အရာေတြပါ ။
စားသုံးသူေတြက သဘာ၀ ကို ပိုအားေပးၾကမယ္ဆိုရင္ ေရာင္းခ်သူေတြဟာ စားသုံးသူကို လြန္ဆန္လို႕မရပါဘူး ။

ဒုတိယအဆင့္  သံသယ ၾကီးလာရင္ တိုင္ပါ ။
ဘယ္ကို တိုင္ရမလဲ ။
 စားသံုးသူ ကာကြယ္ေရး အသင္း (FDA ) ကို တိုင္လို႕ရသလို ၊ နီးစပ္ရာစည္ပင္သာယာ ေစ်းဌာနကို တိုင္လို႕ရပါတယ္။ အမ်ိဳးသား စားေသာက္ကုန္ ဥပေဒ ဆိုတာ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ထဲက ရွိၿပီးသားပါ ။
ေစ်းထဲမွာရွိေနတဲ့ စည္ပင္သာယာ ေစ်းဌာန ဆိုတာ ေစ်းဆိုင္ ခြန္ေကာက္ခံဖို႕ ၊ အေလးမၿပည့္တာ တိုင္ဖို႕အတြက္တင္မဟုတ္ပါဘူးေနာ္  :D

                    ဒီအေၾကာင္းအရာေတြဟာ အၾကမ္းဖ်င္း အခ်က္အလက္ေတြပဲ ရွိေသးတယ္ ။ ဒီထက္ပို ဗဟုသုတ ရွိဖို႕ ၊ ကိုယ့္အတြက္ ကိုယ့္မိသားစု အတြက္ ကိုက္ညီတဲ့အစားအစာကို ေရြးခ်ယ္ဖို႕ အတြက္ က်န္းမာေရး နဲ႕ဆိုင္တဲ့သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ၊ စာ မ်ားမ်ားဖတ္ၾကရပါမယ္ ။
စားသုံးသူ သို႕ စားသုံးသူအမ်ားစုအတြက္ အစားအေသာက္၀ယ္ယူစီမံရသူေတြ အကုန္လုံးဟာ စာဖတ္၀ါသနာပါလိမ့္မယ္ဆိုတာ မၿဖစ္ႏိုင္ပါဘူး ။ သို႕ေသာ္ ကိုယ္တိုင္ က်န္းမာေရးအတြက္ သိထားသင့္တာေတြ သိထားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္ ။
စားသတိ ၊ သြားသတိ  အစစအရာရာ သတိထားရမယ့္ ေခတ္ၾကီးထဲမွာ သတိၿပဳႏိုင္ေလ ဆင္ၿခင္ႏို္င္ေလ ကိုယ့္အတြက္အက်ိဳးမ်ားေလ မဟုတ္ပါလားရွင္ ။


Preserve Food ၊ စားအုန္းဆီ ၊ တရုတ္ကလာတဲ့ ကေလးေတြမက္ေမာစရာ လွပတဲ့အထုတ္အပိုးနဲ႕ အစားအေသာက္ေတြ ရဲ႕  အက်ိဳးအေၾကာင္း အဆိုးအေကာင္းေတြကို တၿခားဘေလာ့ဂ္ဂါမ်ား ေရးၾကမယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္ ။

အစားအေသာက္ နဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ဗဟုသုတၿဖစ္ေအာင္ ဖတ္ေစခ်င္တဲ့ စာမ်ား


စားသုံးသူကို ေၿပာခ်င္တာက ကိုယ့္ကိုကိုယ္ကာကြယ္ပါ


က်န္းမာေဘးကင္းေရာဂါရွင္း (သို႕) ၾကိဳတင္ကာကြယ္ ကင္ဆာအႏၱရာယ္

လူတိုင္းနားလည္ထားရမယ့္ ဆား

ယူရီးယား (သို႕မဟုတ္) ရင္းႏွီးေနေသာ သူစိမ္း

အာဂ်ီႏိုမိုတို (သို႕) အခ်ိဳမွဳန္႕ (သို႕)