ဖတ္သိ မွတ္သိ ၾကားသိ ခဲ့ရေသာ စေလ ဦးပုည အေၾကာင္း (၁)

           က်မ ငယ္စဥ္ သိတတ္ေသာ အရြယ္မွ စ၍ အထက္တန္းပညာေအာင္သည္ အထိ စေလၿမိဳ႕တြင္ ၾကီးၿပင္းလာခဲ့ေသာေၾကာင့္ စေလဦးပုည ရာဇ၀င္မ်ားကို အမ်ိဳးမ်ိဳး ၾကားသိခဲ့ရပါသည္ ။ တခ်ိဳ႕ကို နားထဲတြင္ ၿပန္ၾကားေယာင္ေသာ္လည္း ေသခ်ာ ခ် ေရးမည္ ၾကံေသာအခါ ေယာင္၀ါး၀ါးၿဖစ္ရပါသည္ ။

          ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ တြင္ စေလသို႕ ေနာက္ဆုံးၿပန္ခဲ့စဥ္က စေလဦးပုည ဧ။္လက္ေရးမူရင္း ေပခ်ပ္မ်ား ကို စေလၿမိဳ႕ဧ။္ အထင္ကရ ရုပ္စုံေက်ာင္းတြင္ မွတ္မွတ္ထင္ထင္ ေတြ႕ခဲ့ရပါသည္။
ငယ္စဥ္က ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းတြင္ ယဥ္ေက်းလိမၼာသင္တန္း တက္ခဲ့စဥ္က ပိဋကတ္တိုက္ေတာ္ အတြင္းတြင္ ထန္းရြက္ေပခ်ပ္မ်ားကို ၿပန္႕က်ဲေနတာ ေတြ႕ခဲ့ရပါသည္။ အဲဒီတုန္းက တန္ဖိုးရွိမွန္း မသိခဲ့ ။
ဦးပုည တိုက္ ကို က်မတို႕ ကေလးမ်ား တက္လိုက္ ဆင္းလိုက္ ေဆာ့ကစားခဲ့ၾကသည္ ကိုလဲ လြမ္းမိပါသည္။

သာသနာ့ေရာင္ၿခည္ေက်ာင္း ဘုန္းေတာ္ၾကီး  မွ စာေရးဆရာ ေအာင္ေက်ာ္ဆန္း ေရးေသာ ဘဒၵႏၱကု႑လမဟာေထရ္ - ၀ိဇာတ ဂုဏပူဇာ၀ႏၵနာ စာအုပ္ကို လက္ေဆာင္ေပးပို႕လာေသာအခါ စာအုပ္ထဲတြင္ စေလ ရာဇ၀င္မ်ားလဲ ပါေသာေၾကာင့္ ၀မ္းသာရပါသည္။

စေလ အေၾကာင္းအရာ ၊ သမိုင္း ၊ရာဇ၀င္မ်ား၊ အခ်က္အလက္ ခုႏွစ္ အတိအက် ကို ထိုစာအုပ္မွ မွီၿငမ္း၍ တၿခား အင္တာနက္မ်ားမွလဲ ရွာေဖြ ဖတ္ၿပီး ဖတ္ခဲ့ မွတ္ခဲ့ ငယ္စဥ္က ပါးစပ္ရာဇ၀င္ သိခဲ့ရသည္မ်ားကို ၿပန္လည္ ေ၀မွ် ပါသည္ ။

ဦးပုည တိုက္ ၊ အေပၚ ႏွစ္ထပ္အထိ တက္ႏို္င္ၿပီး အဲဒီကေန ဧရာ၀တီ  ၿမစ္ၾကီး ကို လွမ္းၿမင္ႏိုင္ပါတယ္ ။ အခုဆို ၿမက္ပင္ ၿခဳံ ေတြ နဲ႕ ယိုယြင္းေနတာ ၿမင္ရေတာ့ ၀မ္းနည္းမိပါတယ္ ။

"စာေကာင္းလွ်င္  မေအေပးေတြက
  စေလေရး လို႕ဆိုၾကၿပန္  . . .  "

ဟု ေခတ္ၿပိဳင္ စာဆိုၾကီး အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ ၉၁၂၀၀ - ၁၂၅၆ ) ကပင္လွ်င္ ၾသခ်ရေလာက္ေအာင္ စာဆိုေကာင္းလွ သည့္ ပုဂၢိဳလိကား စေလဆရာၾကီးဦးပုည ( ၁၁၇၄ - ၁၂၂၉) ၿဖစ္ပါသည္ ။

               စာဆို စေလဦးပုည  ကို စေလၿမိဳ႕၌ မဟာသမန္းရုိး ၊ ပုည သမန္းရိုး ဟူ၍ သူၾကီးရိုး ႏွစ္ရိုး ရွိရာတြင္ ပုညသမန္းရိုးၿဖစ္ေသာ အဘဦးၿမတ္ထြား၊ အမိေဒၚဆုံ တို႕မွ ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၁၁၇၄ ခု ကဆုန္လဆန္း ၁၃-ရက္ ၊ ၾကာသပေတးေန႕တြင္ စေလၿမိဳ႕ တိုက္စုရပ္၌ ဖြားၿမင္ခဲ့ပါသည္ ။ ေမြးခ်င္းမွာ ေမာင္လွဴိင္ ဆိုေသာ ညီတစ္ေယာက္ရွိပါသည္ ။

               ထိုိုသို႕ဖြားၿမင္ေသာေန႕မွာပင္ ၾကက္သြန္ခင္းဆရာေတာ္ ႏွင့္ မုန္ေရြးေဇတ၀န္ဆရာေတာ္ တို႕သည္ ေရႊစက္ေတာ္မွ ၿပန္ၾကြလာ၍ ဦးၿမတ္ထြားတို႕ ေနအိမ္သို႕၀င္လာသည္။ ကေလးဧ။္အသြင္အၿပင္ လကၡဏာ ႏွင့္ ေဗဒင္ အလုိတို႕ကို ၾကည့္ရွဴဆင္ၿခင္ရာ ကေလးမွာ ပညာရွိၿဖစ္၍ ေလာက၌ ထင္ရွားေက်ာ္ေစာမည္။ သို႕ေသာ္ ေဗဒင္ အလုိအားၿဖင့္ နံၿ၈ိဳလ္အေပၚတြင္ နိစ္ၿပတို႕ စီးေနေသာေၾကာင့္ သူတပါးဧ။္ လုံ႕လၿဖင့္ ဥပဒ္အႏၱရာယ္ ၿဖစ္တတ္သည္။ ထိုေၾကာင့္ သာသနာေတာ္ထမ္းရဟန္းၿဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားသင့္သည္ ဟု မိန္႕ေတာ္မူခဲ့သည္။

          ဦးပုည ၂- ႏွစ္သားအရြယ္သို႕ ေ၇ာက္ေသာအခါ အဘ ဦးၿမတ္ထြားမွာ သာယာ၀တီမင္း၏ အၾကီးေတာ္ၿဖစ္သည္ႏွင့္အညီအမရပူရေရႊၿမိဳ႕ေတာ္သို႕သားငယ္ႏွင့္အတူ ခစားရန္တက္ေရာက္လာၾကသည္။ သူငယ္သည္ စည္ေတာ္ရုံတြင္ရွိ္ေသာ စည္ေတာ္ၾကီးကို ပုတ္ခတ္၍ကစားေလရာ တီးကြက္မ်ား ပီသစြာ ထြက္ေပၚလာသၿဖင့္ သာယာ၀တီမင္းက ေမာင္ပုတ္စည္ ဟု အမည္ေပးၿပီး ေနာင္အခါ ထင္ရွားေက်ာ္ေစာလိမ့္မည္ ဟု မိန္႕ေတာ္မူခဲ့သည္။

          ေမာင္ပုတ္စည္ ၅ ႏွစ္သားအရြယ္သို႕ေ၇ာက္ေသာအခါ စေလၿမိဳ႕ တိုက္စု အရပ္၊ ခင္ၾကီးစ ဦးဒီပ ႏွင့္ တူးေမာင္းဆရာေတာ္တို႕ထံတြင္ သင္ရိုးစာေပမ်ား သင္ၾကားေစသည္ ။ သင္ပုန္းၾကီးကို တစ္လႏွင့္ ကုန္၍ ေနာက္တစ္လတြင္ မဂၤလသုတ္ ပါဠိ၊ အနက္ ၊ ေအာင္ၿခင္းရွစ္ပါး အနက္၊ ရတနာေရႊခ်ိဳင့္ ပါဠိ အနက္ တို႕ ကို ေကာင္းစြာ တတ္ေၿမာက္ေလသည္။ ရွစ္ႏွစ္ သို႕ ေရာက္လွ်င္ ပင္ သဒၵါက်မ္း ႏွင့္ ဇာတ္ေတာ္တို႕ ကိုသာမက သၿဂိဳလ္စေသာ အဘိဓမၼာက်မ္းမ်ားကိုလည္း သေဘာ ယုတၱိ ႏွင့္တကြ ႏွဴတ္တက္ေ ဆာင္ႏိုင္ေလေတာ့သည္ ။

            ထို႕ေနာက္ တူးေမာင္းဆရာေတာ္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသၿဖင့္ စေလၿမိဳ႕ ခင္ၾကီးသာ အား ဥပဇာယ္ ၿပဳကာ ပုညာဘိဓဇ ဘြဲ႕ၿဖင့္ သာမေဏအၿဖစ္သို႕ သြတ္သြင္းၿပီးပုဂံၿမိဳ႕ ေရႊေက်ာင္း ဒလခင္ၾကီးထံတြင္ ေဗဒင္ပညာရပ္မ်ားကို ၃ ႏွစ္တို္င္တို္င္ ဆည္းပူးသင္ၾကားခဲ့ၿပန္သည္ ။ ေနာက္ဆုံး၌ ဗန္းေမာ္ဆရာေတာ္ ဘုရားထံတြင္ သုတ္ ၊ အဘိဓမၼာ စေသာ ပိဋကတ္က်မ္းဂန္မ်ား ကို သင္ၾကားခဲ့သည္။

ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၁၁၉၈ ခုႏွစ္တြင္ သာယာ၀တီ အိမ္ေရွ႕မင္းသည္ ေနာင္ေတာ္ စစ္ကိုင္းမင္းအား ပုန္ကန္ရန္ ရတနာသိဃၤ ကုန္းေဘာင္ၿမိဳ႕ သို႕ ေအာင္ေၿမနင္းရန္ ခ်ီတက္ရာတြင္ ဖခင္ ဦးၿမတ္ထြား မွာ လမ္းတြင္ စစ္ဒဏ္ၿဖင့္ ေသဆုံးခဲ့သည္။
သွ်င္ပုည ကား သာမေဏဘ၀ မွ လိင္ၿပန္ကာ စေလၿမိဳ႕ သို႕ စုန္ဆင္းၿပီး မိခင္ႏွင့္ အတူေန၍ ကဗ်ာအရာတြင္ ထင္ေပၚေက်ာ္ေစာေသာ ဆရာဆန္းၾကီးထံ၌ ကဗ်ာ့သေဘာႏွင့္ သီကုံးဖြဲ႕နည္း တို႕ကို ဆည္းပူးေလသည္ ။ ေနာက္ ၅လ အၾကာ မိခင္ေဒၚဆုံမွာ ကြယ္လြန္ၿပန္သည္။

         သာယာ၀တီမင္းလည္း ေနာင္တာ္ကို လုပ္ၾကံ၍ ၁၁၉၉ ခုနွစ္တြင္ နန္းတက္သည္။ ဦးပုည မွာ ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္သို႕ ၿပန္လာၿ႔ပီး ဗန္းေမာ္ဆရာေတာ္ ထံတြင္ သာမေဏ ခံၿပန္သည္ ။ ေနာင္ အသက္ ၂၀ ေစ့ေသာအခါ ရဟန္းၿပဳၿပီး ေလာကီ ေလာကုတၱရာ ပညာမ်ားကို အထူးပင္ေလ့လားဆည္းပူးေနသည္။ ၁၂၀၃ ခုႏွစ္၌ ဥကၠလာပၿမိဳ႕ (ရန္ကုန္) သို႕ သာယာ၀တီမင္း စုန္ဆင္းေလေသာအခါ ဦးပုညမွာ လူထြက္၍ လိုက္ပါလာသည္။ ရန္ကုန္သို႕ ေရာက္ေသာအခါ ဗဟန္းတြင္ ရဟန္းၿပဳၿပန္၍ ကန္ေတာ္ၾကီး ဘြဲ႕ ႏွင့္ ဗဟန္း ဘြဲ႕ ေတာလား မ်ားကို သီကုံး ေရးသားေလသည္ ။
ထို႕ေနာက္ ဗဟန္းမွ ဇာတိ စေလၿမိဳ႕ သို႕ ဆန္တက္ကာ တရားစာမ်ား ႏွင့္ ေမတၱာစာမ်ား ၊ ကဗ်ာ မ်ားစြာ တို႕ ကို သီကုံးေရးသားခဲ့ပါသည္။

          ထို႕ေနာက္ သာယာ၀တီမင္း နတ္၇ြာစံ၍ သားေတာ္ ပုဂံမင္းလက္ထက္ေတာ္ ၁၂၀၀ ခုႏွစ္တြင္ သွ်င္ပုညဘိဓဇ သည္ စေလမွ အမရပူရ ေရႊၿမိဳ႕ ေတာ္သို႕ ဆန္တက္လာၿပန္ၿပီး ဗန္းေမာ္ ဆရာေတာ္ထံတြင္ ေဗဒင္က်မ္းမ်ားကို အထူးေလ့လာကာ ေတးထပ္မ်ား ဖြဲ႕ဆိုခဲ့ပါသည္။

             ထို႕ေနာက္ ပုဂံမင္း နန္းက်၍ ညီေတာ္ မင္းတုန္းမင္း နန္းတက္လာေသာအခါ လူ႕ဘ၀သို႕ ေၿပာင္းေရႊ႕ၿပန္သည္။ မင္းခစားအၿဖစ္ ၀င္ေရာက္ ထမ္းရြက္ေလရာ မင္းလွ သခၤယာ ဟူေသာဘြဲ႕ ႏွင့္ ၿမင္းၿခံစီရင္စု ၊ ရြာစည္ရြာမ်ား ကို စားရသည္။ လဘက္ရည္ေတာ္ရာထူးၿဖင့္ ခ်ီးက်ဴးသူေကာင္း ၿပဳၿခင္းကိုလည္း ခံရ၍ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ရိကၡာေတာ္ ၆၀၀ မွ်ရရွိေလသည္။
ထိုသို႕ အမွဴထမ္းေနဆဲ ၁၂၂၈ ခုႏွစ္ ၿမင္းကြန္းမင္းသားတို႕ ပုန္ကန္သည့္ အေရးတြင္ အခါေပးမိသည္ ဆိုကာ ဖမ္းဆီး၍ ၿမိဳ႕သာၿမိဳ႕စား ေၿမာက္ၿမိဳ႕၀န္ ဦးသာအိုးလက္ထက္၌ ထားရာ၊  ဦးသာအိုးမွ မယားငယ္တစ္ဦး ႏွင့္ မသကၤာၿပန္သၿဇင့္ သူပုန္မွဴႏွင့္ ေရာ၍  အသက္ ၄၅ တြင္အဆုံးစီရင္ၿခင္း ခံခဲ့ရေလသည္။  ေနာင္ အေရးေတာ္ပုံ ကိစၥၿပီး၍ မင္းတုန္းမင္းၾကီးက ဦးပုည ကို သတိရသၿဖင့္ ေမးရာ သတ္ပစ္လိုက္ေၾကာင္း ေလွ်ာက္သည္။ မင္းတရားၾကီးက အလြန္ႏွေၿမာေတာ္ မူလွေသာေၾကာင့္ " ဟင္ . . . လူကို ေခြးသတ္ေလၿပီ " ဟု မိန္႕ေတာ္ မူေလသည္ ။

ပုညာဘိဓဇ ဟူေသာ သာမေဏဘြဲ႕ မွ လူၿဖစ္လာေသာအခါ ဦးပုည ဟု ေခၚေ၀ၚ တြင္က်ယ္ေသာ အမည္ၿဖစ္သည္။ စေလၿမိဳ႕ ဇာတိၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္း စေလ ဦးပုည ဟူ၍ ေခၚတြင္ၾကသည္။

(ဆက္ပါဦးမည္)